Armariz, en Nogueira de Ramuín celebrou de novo este 2025 a súa 4ª irmandade de entroidos.
Este encontro tan especial reune, unha vez rematadas as festas, ás representacións de varios entroidos de Galicia e tamén moitos visitantes que desexan presenciar esta manifestación artística popular tan arraigada na tradición Galega.
Nesta edición participaron os Farrumecos de Sobradelo, as Bonitas de Sande, o Folión de Vilariño de Conso, os Follateiros de Lobios, os Felos e Madamas de Esgos e o Entroido de Campobecerros.
As persoas participantes, ataviadas cos traxes típicos dos seus entroidos reuníronse na entrada de Armariz para presentarse e facela súa entrada.
As Bonitas de Sande visten uns vistosos mantóns de Manila sobre calzóns e blusas brancas. A tradición di que os mantóns viñeron a Galicia cos soldados que participaron na guerra.
As saias que visten son un dos exemplos da habilidade dos Galegos para a reciclaxe e o aproveitamento xa que tradicionalmente foron feitas coas esquinas dun cobertor. Dese xeito soia suceder que varios membros da mesma familia vestiran saias iguais.
Dita saia, xunto coa garavata, manifesta a dualidade home muller deste vestido co feminino da saia e os panos e o masculino da garavata e as polainas.
Corona a cabeza un curioso sombreiro confeccionado cunha armazón de madeira curvada e revestida con teas de vivas cores e catro varas que se adornan con prumas.
Un dos elementos mais singulares da sua vestimenta e a máscara confeccionada con malla metálica traballada para amoldarse á cara do seu portador e posteriormente decorada cuns ollos, boca e nariz de vivas cores.
Os Follateiros e Follateiras de Lobios son figuras tradicionais do Entroido galego, recuperadas grazas á memoria colectiva e á tradición oral dos veciños deste municipio da Baixa Limia. Estas máscaras destacan por empregar elementos naturais na súa vestimenta, especialmente partes da planta do millo. O traxe consiste en roupas vellas cubertas con follatos (follas secas de millo), mentres que as máscaras están adornadas con grans de millo de cores vermellas, amarelas ou negras, e outros elementos como carozos.
Durante o Entroido, que se celebra do sábado ao martes, os Follateiros percorren as aldeas das distintas parroquias de Lobios. Co son das súas chocas, anuncian a chegada da festa, interactuando coa veciñanza e mantendo vivas tradicións como o “faldricar”, que consiste en levantar as saias das mulleres cun pau, mentres elas levan un toxo na punta do seu pau para evitar que lles levanten as saias.
Tamén é habitual que entren nas casas para ser convidados a unha copiña de licor, achegando así o espírito do Entroido a cada recuncho da comunidade.
O martes de Entroido é o día grande en Lobios, onde os Follateiros participan nun desfile polas rúas, acompañados por outras máscaras da zona, celebrando a vida con danzas e cantos, mantendo viva unha tradición que reflicte a riqueza cultural e etnográfica da rexión.
Os Felos de Esgos son figuras emblemáticas do Entroido galego, especialmente na comarca de Ourense. Estes personaxes destacan pola súa vestimenta colorida e as súas máscaras confeccionadas con cartón ou coiro e decoradas habitualmente con motivos animáis.
O seu traxe está composto por unha chaqueta e pantalón adornados con cintas de cores vivas, complementados cun cinto do que colgan chocas que resoan ao seu paso e que tiña a función de escorrentar aos lobos que acudían a facer presa no gado dos pastores.
Durante o Entroido, os Felos percorren as rúas de Esgos e aldeas próximas, correndo e saltando ao son das súas chocas, mantendo a orde e animando á participación veciñal.
O Folión de Vilariño de Conso está composto por grupos de veciños e veciñas que percorren as rúas tocando instrumentos como bombos, aixadas e gadañas, creando un ritmo característico que resoa en cada recuncho da vila. Cada aldea do municipio ten o seu propio Folión, cun son único que se transmite de xeración en xeración, reflectindo a identidade e o orgullo de cada comunidade.
Á frente do Folión van os Boteiros dirixindo a comitiva e interpretando unhas curiosas danzas ao compás da música.
Os Farrumecos son as figuras do Entroido de Sobradelo, no concello de Xunqueira de Ambía. A súa orixe remóntase a tempos antigos, pero a tradición perdeuse durante décadas ata que foi recuperada en 2017 grazas ao esforzo da Asociación Cultural O Sobradelo do Tangaraño e a colaboración da veciñanza.
A vestimenta dos Farrumecos caracterízase por roupas rechamantes e variadas, que inclúen lazos, capas, panos, gabardinas, colchas ou mandís. Para preservar o anonimato, cobren o rostro cun pano branco ou cunha carauta, e adoitan levar cebolas e allos pendurados, engadindo un toque supersticioso ao seu atuendo.
Adícanse nas suas saídas a facer falcatruadas, cambiando cousas de sitio, impedindo a vida normal da veciñanza, petando nas portas e, en xeral, facendo burla da xente para risas de todos.
Campobecerros, en Castrelo do Val, ten unha das celebracións máis destacadas do Entroido galego, caracterizada pola súa riqueza cultural e a participación activa da comunidade.
Os seus personaxes principáis son os Peliqueiros, e Parranfóns, as Madamas e a Vaca.
Os Peliqueiros son as figuras centrais do Entroido de Campobecerros. Vestidos con traxes coloridos e máscaras elaboradas, percorren as rúas mantendo a orde e animando á festa.
As Madamas son as figuras femininas que, xunto cos Galáns, engalanan o Entroido con danzas e vestimentas tradicionais.
Animámosvos a que vexades este e outros vídeos na nosa canle de youtube: https://www.youtube.com/@LembramePuntoGal
Redacción:
Equipa de Lembrame.gal
Videografía:
Carolina Fernández e Gusi Domarco